Yedekleme Hizmetleri

Veri, günümüzde tüm işletmelerin en değerli varlıkları arasında yer alıyor. Bundan dolayı veri kaybına karşı önlem almak ve veriye kesintisiz erişim sağlayabilmek hayati önem taşıyor. Bu sürekliliğin sağlanabilmesi için hem altyapıların hem de veri yedekleme ise kaçınılmaz bir gereklilik. İş sürekliliği kavramının temelinde veriye her zaman, her koşulda ve her yerden ulaşabilme düşüncesi vardır. Rekabet ortamlarında işletmeler zamana bağlı hizmet verdikleri için bazen çok kısa sistem kesintileri dahi kabul edilebilir değildir. Veri merkezlerinde sürekliliği sağlayan konular BT ekipmanlarının yedeklenmesi, verinin yedeklenmesi ve hatta veri merkezinin fiziksel olarak yedeklenmesi ya da diğer bir ifade ile felaket kurtarma merkezlerinin kurulması olarak belirlenebilir.

BT ekipmanlarının yedeklenmesi:

Enerji altyapısı, iklimlendirme, yangın söndürme, kablolama, güvenlik, izleme gibi bütün altyapı hizmetlerinin esas amacı veriyi  korumak  olsa da, veriyi saklayan ve erişimi sağlayan BT ekipmanları da korunmalı ve yedeklenmelidir. İş sürekliliği konusunda sunucu, ağ aygıtları, depolama üniteleri, güvenlik duvarı gibi cihazların hepsi aktif – aktif veya aktif – pasif şekilde kurgulanmalıdır. Buradaki aktif-aktif, eş zamanlı olarak yedekli çalışmak, aktif – pasif ise esas cihazda problem olduğunda yedek olanın otomatik olarak devreye girmesi için hazır bekletilmesi anlamına gelir.

Yedekleme süreçleri BT ekipmanlarından internet erişimine kadar bütün bileşenlere uygulanabilir. Veri merkezi süreçlerini, yedeklenmiş sistemler olmadan sağlamak bu sürecin herhangi bir noktasında oluşacak problem, uzun süre sisteme erişilememe veya bazı durumlarda verilerin kalıcı olarak zarar görmesine neden olabilir.

Verinin yedeklenmesi:

Verinin yedeklenmesi, veri merkezlerindeki en temel tedbirleri arasında yer alır. İhtiyaç olduğunda yedeklenen veri kurtarılamıyorsa veya hâlihazırda bir yedekleme işlemi yapılmamışsa, işletmelerde geri dönüşü olmayan kayıplar oluşabilir. Dolayısıyla yedekleme tarafında iki konu gündeme geliyor. Birincisi başarılı yedekleme işlemi, ikincisi de yedeklenen verinin ihtiyaç anında istenildiği şekilde kurtarılabilmesi.

Günümüz teknolojisinin ulaştığı noktada yedekleme işlemi, birkaç yöntemle farklı kaynaklar arasında da yapılabiliyor. Yedekleme işlemi bir yedekleme uygulaması tarafından belirlenen saat ve günlerde otomatik olarak yedekleme ünitelerindeki yedekleme kartuşlarına veya depolama ünitelerine yapılabiliyor. Belirlenen saat, gün veya yedekleme sıklığı veri miktarı, yoğunluk ve kritiklik seviyesi ile orantılı şekilde belirleniyor.

Yedekleme türleri:

Öncelikle uygulanacak yedekleme türüne karar verirken, ihtiyaçların doğru şekilde belirlenmesi gerekli. Genel olarak tam, fark ve artımlı olmak üzere üç farklı yedekleme türü mevcut. Son zamanlarda dördüncü yöntem olan “tekilleştirme” de yoğun olarak kullanılıyor. Çoğunlukla tam yedekleme yöntemi kullanılsa da hepsinin kendisine göre avantaj ve dezavantajları olduğunu söyleyebiliriz.

Tam yedekleme (Full Backup):

Tam yedeklemede seçilen bütün veri olduğu gibi yedeklenir. Bu yöntem bütün verinin yedeklenmesinden dolayı en güvenli yöntemdir. Dolayısıyla en çok vakit alan yöntemdir. Herhangi bir çalışma yapılacağında veya risk görülen durumlar oluştuğunda, tam yedekleme yöntemi kullanılır.

Fark Yedekleme (Differential Backup):

Bu yöntem, tam yedek yöntemindeki gibi bütün veriyi yedeklemez. En son alınan tam veya artımlı yedeğe ihtiyaç duyar. En son yapılan tam veya artımlı yedeklemelerden sonra sadece değişen verinin yedeğini alır. Sadece değişen verinin yedeklenmesi sayesinde yedekleme işlemi tam yedeklemeye göre daha kısa sürede tamamlanır. Verinin yedekleneceği alanda yer tasarrufu sağlar.

Bu açıdan oldukça avantajlı olmasına rağmen veriyi geri yüklerken kendisinden önce alınmış tam veya artımlı yedeğe ihtiyaç duyması bir dezavantajdır. Veriyi geri yükleme aşamasında kendinden önce tam veya artımlı yedekleme ile yedeklenen veriler zarar görürse veya verilere erişilemezse, son alınan fark yedeği de geri yükleyemez. Örneğin Pazartesi günü veriler tam yedekleme yöntemi ile yedeklendikten sonra diğer günler için sadece değişen verilerin yedeği alınır. Geri yükleme yapılabilmesi için Pazartesi gününün tam yedeğindeki verilere de ihtiyaç duyulur.

Artımlı Yedekleme (Incremental Backup):

Artımlı yedekleme yönteminde, en son yedekleme işleminden sonra değişen veriler yedeklenir. Artımlı yedekleme yöntemi, fark yedekleme yöntemine benzemekle beraber önemli farklılıklara sahiptir. Bu yöntemdeki amaç verinin yedeklendiği alanda yer kazanmak ve yedekleme işleminin daha kısa sürmesini sağlamaktır.

Örneğin; Pazartesi günü tam yedekleme işlemi yapıldıktan sonra artımlı yedekleme yöntemi ile yedekleme işlemine devam edildiği durumda, her gün bir önceki günden sonra değişen veriler yedeklenecektir. Dolayısıyla artımlı yedekten geri yükleme işlemi yapılacağında, tam yedek alınan güne kadar olan bütün verilerin yedeğine ihtiyaç duyulur.

Tekilleştirilmiş Yedekleme (Deduplication):

Gelişmiş algoritmaya sahip tekilleştirme işleminde yedeklenecek veri parçalara ayrılır eğer daha önce bu parçalar yedeklenmemişse parçalar olduğu gibi yedeklenir. Fakat daha önce bölümlere ayrılmış veri yedeklenmişse sadece yedeklenilen bölümün tutulduğu adres referans olarak kaydedilir. Yani yedeklenmiş parçalar tekrar yedeklenmez ve ihtiyaç halinde veri bu adresten geri yüklenir. Bu işlem zaman ve maliyet açısından ileri derecede fayda sağlar. Yedeklemenin dışında işletim sistemleri ve depolama ünitelerinin çalışma yöntemi de artık bu şekilde tasarlanıyor.